۱۳۸۸ اردیبهشت ۲۸, دوشنبه

منشا و سیر تکاملی عطارد آشکار شد

فضاپیمای مارینر 10، این سیارۀ کوچک را طی سه پرواز در سالهای 1975- 1974 مورد بررسی قرار داد. اما از آنجایی که همواره تنها نیمی از عطارد بر ما نمایان است٬ این سیاره در میان سیارات زمین گون (عطارد٬ زهره٬ زمین و مریخ) کمتر شناخته شده است. در 6 اکتبر 2008 (15 مهر1387) فضاپیما‌ی فاصله یاب، ژئوشیمی، محیط فضایی و سطحی عطارد که به طور خلاصه فضاپیمای مسنجر (MESSENGER) خوانده می شود، دومین پرواز کم ارتفاع خود را از نزدیکی این سیاره آغاز کرد. مسنجر پس از گذشت بیش از 30 سال (از مأموریت مارینر10) برای نخستین بار نمایی کلی از عطارد را آشکار کرده است. محققان با استفاده از تصاویر چندطیفی̗ با وضوح بالا، نه تنها الگوی این کره را به صورت تقریبا کامل مشخص کردند بلکه اقدام به تشخیص ترکیبات پوسته‌ی سیاره و تاریخ نگاری̗ منشاء و سیر تکاملی آن نیز کرده ‌اند.
اگر‌چه هسته‌ی عطارد به صورتی غیر عادی بزرگ است (همین امر موجب شده است در بعضی مواقع سیارۀ آهن نام گیرد)٬ عموما گمان می‌رود درون این سیاره مشابه درون زمین و مریخ باشد. سطح عطارد با حفره‌های قدیمی و دشت‌های هموار پوشیده از خاک خاکستری دانه‌ریز (یا سنگ پوش) در ظاهر به سطح ماه شباهت دارد. پوستۀ ماه و عطارد بر خلاف پوستۀ زمین که پیوسته در حال تغییر شکل ناشی از فرآیند‌هایی همچون تکتونیک صفحه‌ای است٬ نسبتا ساکن هستند
«برت دنوی»(Brett Denevi)، عضو موسسۀ تحقیقات زمین و فضای دانشگاه آریزونا٬ گفت: "‌سطح عطارد نکته‌ای بنیادی از چگونگی شکل‌گیری و تکامل سیاره را به ما می‌گوید٬ برخی از شواهد موجود پیش از مسنجر بر شباهت پوستۀ عطارد با ماه دلالت می‌کند که همین امر منجر به پیش­فرضی شد که بر مبنای آن عطارد در مسیری مشابه با شکل‌گیری ماه شکل گرفته است و شرایط و خصوصیات آتشفشانی عامل دوم محسوب می‌شود".
تحقیقات دنوی که به تازگی منتشر شده است٬ گسترده بودن شرایط آتشفشانی که تقریبا در تمام سیاره دیده می‌شود را بر روی عطارد تایید کرد و این نشان می‌دهد که پوسته‌ی ضخیم عطارد ممکن است در اثر فعالیت‌های مکرر آتشفشانی شکل گرفته باشد.
دنوی و همکارانش در حین نقشه‌برداری از انواع اصلی نواحی زمین شناختی٬ سه نوع ناحیه‌ی اصلی بر روی عطارد را تفکیک کردند: دشت‌های هموار٬ ناحیه میانی و موادی با بازتابش اندک (LRM). وی افزود: "از این سه٬ دشت‌های هموار نوع اصلی به شمار می‌رود. این نواحی در حدود 40 درصد از سطح سیاره را پوشش می‌دهند که اغلب منشا آتشفشانی دارند".

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر